نویسندگان: فرجالله رهنورد و نعمتالله مهدویراد
انتشارات: اطلاعات
تاریخ انتشار: ۱۳۸۹
معرفی: یکی از بارزترین مصادیق مبارزه سیاسی در کشورهای گوناگون، انتخابات است. تاریخ سیاسی کشورها به شدت از آنچه قبل، حین و پس از انتخابات میگذرد تأثیر میپذیرد. صرف هزینههای هنگفت، کسب قدرت و منابع، فرصت تعامل گسترده در سطوح ملی و بینالمللی و… از جمله مهمترین دلایلی هستند که اهمیت انتخابات را برای بازیگران سیاسی چندین برابر میکند. بنابراین افزایش کیفیت رقابتهای انتخاباتی و سایر پدیدههای مرتبط با آن از جمله مشارکت، سرمایه اجتماعی، اعتماد و… همواره جزو دغدغههای نظامهای سیاسی محسوب میشود.
کتاب «مدیریت انتخابات» در ۱۱ فصل توسط آقایان فرجالله رهنورد و نعمتالله مهدویراد به نگارش درآمده است. ترکیب فصول بهگونهای است که به جنبههای علمی و کاربردی پدیده پیچیده انتخابات پرداخته شده است. نویسندگان چهار مرحله اساسی را برای مدیریت هر انتخاباتی در نظر میگیرند: برنامهریزی، سازماندهی، جلب نظر مردم، و خاتمه و ارزیابی که چتر کلی حاکم بر فصول کتاب میباشد. نویسندگان در بخش نتیجهگیری اشاره میکنند که انتخابات در دو سطح کلان(از دیدگاه دولت) و خرد(از دیدگاه نامزد انتخاباتی) قابل بررسی است که در این کتاب عمدتاً موضوعات مربوط به سطح خرد به شیوه مطلوبی برای مخاطبان دانشگاهی و غیردانشگاهی عرضه شده است.
فصل اول به تعاریف و مفاهیم مهم این حوزه از جمله تاریخچه، احزاب سیاسی، مبانی شرعی و انواع انتخابات اختصاص دارد. نویسندگان در فصل دوم فراتر از انتخاب رفته و به چگونگی تنظیم رابطه دولت با مردم و بررسی نقش انتخابات در آن میپردازند. در انتهای فضل دوم شش ویژگی برای تنظیم رابطه دولت و مردم بر مبنای اصول اسلام، قانون اساسی و اندیشه امام خمینی(ره) معرفی میشود. فصل سوم به تبیین ابعاد سیاسی انتخابات اختصاص دارد از جمله نظریههای قدرت قدرت-کنترل و انتخاب عمومی، شاخصهای کلیدی موفقیت انتخاباتی و نقشآفرینان در انتخابات. در فصل چهارم، مبانی نظری دخیل در موضوع انتخابات مانند دموکراسی، بازاریابی سیاسی، مشارکت سیاسی و نظامهای انتخاباتی مختصراً مورد بررسی قرار میگیرند. نویسندگان در فصل پنجم به مطالعه تطبیقی موضوعات حساس مرتبط با انتخابات مانند فساد انتخاباتی، مشارکت، ضوابط رفتاری بازیگران سیاسی، محدودیتهای رأیدهندگان و نامزدهای انتخاباتی، اخلاق انتخاباتی و… میپردازند.
فصول ششم الی یازدهم کتاب با رویکرد کاربردی به نگارش درآمده است. در فصل ششم، نویسندگان نحوه برنامهریزی و انتخاب راهبرد در مبارزات انتخاباتی را آموزش میدهند تا افراد دخیل بتوانند نقش تصمیمگیرنده را در ابعاد مختلف سازماندهی، تبلیغات، ارزیابی و برنامهریزی به نحو احسن ایفا کنند. فصل هفتم درباره سازماندهی تیمهای انتخاباتی، ستادهای انتخاباتی، تأمین مالی و انواع روشهای ارتباطی با رأیدهندگان میباشد. یکی از مهمترین و البته قدیمیترین مباحث مرتبط با رقابتهای انتخاباتی، تبلیغات است. فصل هشتم درباره دیدگاههای مختلف نسبت به تبلیغات انتخاباتی بحث میکند مانند بازاریابی سیاسی، روانشناسی و محیطشناسی. فصل نهم ویژگیهای رفتار حرفهای نامزدهای انتخاباتی در سخنرانیهای عمومی و مناظرات انتخاباتی را برمیشمرد؛ از تدوین متن سخنرانی و طراحی پیام سیاسی مؤثر تا بهکارگیری فناوری اطلاعات و استفاده از مشاوران زبده سیاسی. فصل دهم به افکارسنجی و نحوه تعامل نامزدهای انتخاباتی با افکار عمومی میپردازد که به عنوان واضحترین انعکاس از باورها و ارزشهای عموم مردم تلقی میشود. فصل آخر(یازدهم) به موضوعی میپردازد که شاید کمتر کسی بدان توجه دارد: ارزیابی انتخابات؛ که شامل ارزیابی عملکرد تیم انتخاباتی و شکست یا پیروزی در انتخابات میشود. در نهایت موضوع حل تعارض با نگاهی به رفتار امام علی(ع) درحکومتداری و موضوع واگذاری قدرت و توزیع قدرت سیاسی مورد بحث و بررسی نویسندگان قرار میگیرد.