کمپین و مدیریت کمپین از جمله کلیدواژههای جدید در عرصه رقابتهای سیاسی و انتخاباتی است. در فرایند کمپینی یا مبارزاتی، اطراف رقابت به دنبال انسجام محتوا و فضای رقابت در راستا و حول شخصیت و سایر جنبههای محصول سیاسی ارائه شده هستند. بنابراین بر خلاف برنامههای از همگسیخته و پراکنده که تا پیش از این وجود داشته است، یک مدیر کمپین، درصدد است مؤلفههای مختلف رقابت را نه شبیه یکدیگر بلکه در چینشی معنادار در کنار یکدیگر به بازی بگیرد و به آنها نقشی متمایز و مکمل بدهد.
با پیشرفت دانش ارتباطات و روی کار آمدن نسلهای نوین فناوریهای ارتباطی، این امکان برای کشورها به وجود آمد تا کمپینهایی ورای کشورها و قلمروهای اولیه خود سامان دهند و از این خلال به ایفای نقش در حیطههای سیاسی دیگران مبادرت کنند. یکی از این زمینهها، انتخابات است. انتخابات به خصوص در جغرافیا و فرهنگ سیاسی ایران، بستری را فراهم کرده که حرفها و بستهبندیهایی اقتباسی یا مطابق با ایدههای «دیگری» نیز به عرصه سیاسی رسانهای وارد شود. ورودی که تحت پشتیبانی یک کمپین بوده و به خاطر خاصیتهای این رویکرد منجر به اثرگذاری در فضای انتخاباتی ایران شده است. این موضوع و نیز ضرورت اثرگذاری بیشتر نهاد انتخابات دستمایه بحثی شد که آقای مصطفی آقاجانی پژوهشگر هسته بازاریابی سیاسی مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیهالسلام در تاریخ ۱۴۰۲/۰۸/۲۴ در مرکز مطالعات راهبردی و آموزش وزارت کشور ارائه نماید و موضوع ظرفیتسنجی ایجاد کمپین در انتخابات در فضای ایران را مورد بحث و بررسی قرار دهد.
در قسمت اول به مهمترین پیش شرط تدوین و تهیه کمپین سیاسی یعنی «بازاریابی داخلی» پرداخته شد. آقای آقاجانی ضمن ارائه مختصات یک بازاریابی داخلی موفق در قالب یک تعریف به مهمترین نقاط و کنشگرانی که بایستی در این زمینه مورد فراخوان قرار گرفته و همکاریشان جلب شود، اشاره کردند. این طرفها که در فضای داخلی و خارجی قابل تعریف هستند باید در برنامهای بازارمحور، اصولمحور، ارتباطی، تجربی و دائمی مورد توجه کنشگر اصلی شکلدهنده به انتخابات(وزارت کشور) قرار بگیرند و سازوکارهایی برای آن طراحی شود.
پس از ترسیم این افق که شرط لازم برای کمپینسازی است، ایشان به مفهوم کمپین دائمی وارد شدند. ایشان با این گزاره که «سیاستمداران و سازمانهای سیاسی، همیشه در حالت مبارزه انتخاباتی هستند، حتی زمانی که فعال نیستند، در حال ایفای نقش و کنش بازاریابانه میباشند» سعی کردند معنای انضمامی این مفهوم را برای حضار تشریح نمایند. ایشان در ادامه به یکی از اقتضائات حادث شده این نگاه یعنی تخصصی شدن مبارزات سیاسی و ظهور مشاوران سیاسی اشاره کردند و بیان داشتند، در وضعیتی که این رویکرد در ستادهای انتخاباتی داخلی رسوخ کرده و یا در سطح بازاریابی سیاسی دولت، کشورهای خارجی و از جمله کشورهای رقیب و دشمن در حال استفاده از چارچوب کمپین دائمی علیه ما هستند، ما ناچاریم از همین رهگذر به مقابله با برنامههای دشمن و یا اداره امور سیاسی و انتخاباتی خودمان البته مبتنی بر اصول پذیرفتهشده انقلاب اسلامی بپردازیم.
در قسمت سوم موضوع کمپین و مراحل و مراتب آن مورد تشریح آقای آقاجانی قرار گرفت و ایشان ضمن تبیین نسلهای مختلف کمپین در ادوار مختلف، به این نکته اشاره کردند که قوانین و دستگاههای تنظیمگر ما در کشور در این زمینه هنوز در سطح مرحله دوم کمپین ماندهاند و تنها بخشهایی از اقتضائات و الزمات مرحله سوم یعنی مرحله پست مدرن که با حضور و نقشآفرینی اجتماعی همراه است را در کارها و برنامههای خود گنجاندهاند.
موضوع چهارم که نقشی حیاتی در امر استفاده یا کاربست رویکرد کمپینمحور در بازاریابی سیاسی انتخابات را بازی میکند، نوع نظام انتخاباتی حاکم بر انتخابات است. ایشان ضمن بیان اهمیت این نظام در تعیین سازوکارهای تعیین منتخبان و نمایندگان، به صورت موردی به نظام انتخاباتی ایران که اثراتی چون کاندیدامحوری، افزایش شکافهای اجتماعی، کاهش نسبی مشارکت، کنترلناپذیری نسبی رفتارهای انتخاباتی به خصوص از ناحیه کاندیداها و حامیانشان داشته است اشاره کرد.ند مواردی که هر یک بر نوع و نحوه مدیریت انتخابات و ایجاد کمپین در آن تأثیر گذار خواهد بود. و در بخش آخر نیز آقای آقاجانی با بیان ضرورت توجه به اهمیت نگاه کمپینی در مدیریت انتخابات در ایران، به بسترهایی که میتوان برای ایجاد و جایابی این رویکرد در پیشبرد بهتر انتخابات استفاده کرد پرداختند، سطوح و بسترهایی که از تغییر قوانین و مقررات این حوزه آغاز میشود و تا سطح کارهای فرهنگی و آموزشی یا رسانهای پیش میرود. بسترهایی که گمان میرود ورود به هریک از آنها مستلزم تغییر در نگاه مسئولین و متولیان انتخابات به الزامات هدایت امر سیاسی و تغییرات زیست سیاست در ایران است.