🏤 دانشگاه امام صادق(ع)
🎓 پژوهشگر حوزه بازاریابی سیاسی بین الملل
(ویژگی های شخصیتی کاندیدای درست)
سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰ نه تنها اولین رئیس جمهور قرن جدید ایران اسلامی را مشخص میکند بلکه اولین دولت گام دوم انقلاب اسلامی را پدیدار میسازد. بدیهی است که فراز و فرودهای انقلاب اسلامی در نحوه تحقق آرمان ها و ارزش هاست و نه در اصل آن و انقلاب اسلامی در حالی قدم به دهه پنجم حیات خود نهاده که آحاد ملت و دوستانش در سراسر منطقه و جهان امیدوارانه آن را در گذر از چالش ها و به دست آوردن پیشرفت های خیره کننده همواره سربلند دیده اند. بنابراین، انتخابات سال آینده و کاندیدای درست برای انتخاب از اهمیت فزاینده و متمایزی برخوردار میشود که بی شک اصول و معیارهای رهبری انقلاب در بیانیه گام دوم راهگشای تشخیص کاندیدای درست و رئیس جمهور تراز گام دوم انقلاب اسلامی است.
مقدمه
بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، دستورالعملی علمی و عملی برای دستیابی به اهدافی روشن در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است که بند بند آن چراغ راهی برای حرکت سریع‌تر و مطمئن‌تر پیش‌روی آحاد مردم و به خصوص جوانان قرار داده است. در این بیانیه نکات بسیار مهمی برای چهل ساله دوم انقلاب اسلامی و رسیدن به تمدن نوین اسلامی بیان شده است. بدین معنا که در چهار دهه گذشته، سالهای پرفراز و نشیبی را سپری کردیم و به هر شکل انقلاب به چهل سالگی و بلوغ کامل خود نائل آمد. حال، بیانیه «گام دوم انقلاب» برنامه‌ای است برای جبران و تکمیل برخی نواقص موجود در اهداف قبلی و تجدید مطلعی است خطاب به ملت ایران و به‌ویژه جوانان که به‌مثابه منشوری برای «دومین مرحله‌ی خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی» خواهد بود و «فصل جدید زندگی جمهوری اسلامی» را رقم خواهد زد.
از اساسی ترین الزامات تحقق اهداف این بیانیه حضور کارگزاران و مدیران پاکدست، متخصص، متعهد و در یک کلام جهادی در بخش‌های اقتصادی و استفاده از جوانان مؤمن و انقلابی است که به صورت واضح در بیانیه گام دوم مورد اشاره قرار گرفته است. در واقع، رهبر معظم انقلاب نقشه راه دولت سیزدهم و ویژگی ها و شاخص های مدیران تراز تمدن سازی نوین اسلامی را مورد توجه جدی قرار داده اند که در ادامه به بیان این ویژگی ها برای عالی ترین مدیر اجرایی کشور یعنی رئیس جمهور آینده میپردازیم.
۱- جوان، مومن و با انگیزه
بی شک جهاد بزرگ برای نیل به تمدن سازی و ساختن ایرانی بزرگ در دهه های آینده نیاز به انرژی جوانی و انگیزه مومنانه دارد و رئیس جمهور گام دوم نیز از این قاعده مستثنا نیست. تجربه های گذشته ثابت کرده است که گام اول انقلاب اسلامی با حضور جوانان مومن و با انگیزه با پیروزی برداشته شد و در دفاع مقدس به اوج افتخار خود رسید. قطعا پیشران گام دوم انقلاب نیز که بس سخت تر و پر خطرتر است نیاز به جوانانی شجاع و با انگیزه دارد که بتواند ایران اسلامی را از مشکلات متعدد اقتصادی، فرهنگی و سیاسی برهاند و به قله تمدن سازی نوین اسلامی برساند.
متاسفانه در سالهای اخیر، مسئولان کشور به طور پیوسته از «نتوانستن ها» و «ناامیدی ها» نسبت به آینده ایران سخن گفته اند و چالش های اقتصادی مردم و تحریم های دشمنان هم مزید بر علت شده است. اما اولین رئیس جمهور گام دوم انقلاب اسلامی به هیچ عنوان نباید اهل ناامیدی و بدبینی های مزمن باشد. شخصی که میخواهد این حجم از اقدامات مهم و راهبردی را در گام دوم انقلاب کلید بزند نیاز به انگیزه مومنانه و امید به آینده دارد که جوان بودن از شرط های لازم آن است. «به‌جز اینها، فرصتهای مادّی کشور نیز فهرستی طولانی را تشکیل میدهد که مدیران کارآمد و پُرانگیزه و خردمند میتوانند با فعّال کردن و بهره‌گیری از آن، درآمدهای ملّی را با جهشی نمایان افزایش داده و کشور را ثروتمند و بی‌نیاز و به معنی واقعی دارای اعتمادبه‌نفس کنند و مشکلات کنونی را برطرف نمایند».
میانگین سنی دولت‌های دوازده‌گانه از ابتدای جمهوری اسلامی همواره رو به افزایش بوده است و انگار نسل اول انقلاب دل جدا شدن از پاستور را ندارد. در این راستا، میتوان ادعا داشت که یک رابطه مستقیمی بین بالا رفتن سن دولت ها و ناکارآمدی های مدیریتی و بروز مشکلات عدیده در ساحت حکمرانی کشور نمود پیدا کرده که یکی از لازمه‌های پویایی و چابکی دولت‌ها به ویژه در گام دوم انقلاب، جوان گرایی است که در کلام رهبری انقلاب به دولت جوان و حزب اللهی نیز تعبیر میشود. «مدیران جوان، کارگزاران جوان، اندیشمندان جوان، فعّالان جوان، در همه‌ی میدانهای سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و بین‌المللی و نیز در عرصه‌های دین و اخلاق و معنویّت و عدالت، باید شانه‌های خود را به زیر بار مسئولیّت دهند، از تجربه‌ها و عبرتهای گذشته بهره گیرند، نگاه انقلابی و روحیه‌ی انقلابی و عمل جهادی را به کار بندند و ایران عزیز را الگوی کامل نظام پیشرفته‌ی اسلامی بسازند».
۲- مدیر جهادی
از دیگر عناصر سازنده رئیس جمهور گام دوم، توان مدیریتی بالا و پرتلاش بودن است که با آمیختن نگاه ایمانی ویژگی قبلی به مدیریت جهادی نیز تعبیر میشود. در یک تعریف ساده میتوان گفت پرتلاش بودن و مدیریت جهادی یعنی با کمترین امکانات و منابع، بیشترین بهره‌وری را در حداقل زمان به وجود بیاوریم. در واقع، وجود دو عنصر اثربخشی (انجام کار درست) و کارایی (درست انجام دادن کار) لازمه ابتدایی یک مدیر جهادی است. شاخص هایی که در سالهای اخیر به ندرت در ساحت دولت دیده میشود و حتما کسی که میخواهد رئیس جمهور گام دوم انقلاب شود نیازمند آنهاست.
یکی از الگوهای بسیار برجسته و در دسترس رئیس جمهور گام دوم، منش و روش مدیریتی شهید سلیمانی است که به حق هم دارای اثربخشی و کارایی بود و هم از ایمانی عمیق بهره داشت. ادعای ما این است که حاج قاسم سلیمانی می تواند الگوی مدیریت جهادی برای تمام مدیران جمهوری اسلامی ایران در تمامی عرصه ها باشد. حاج قاسم به عنوان مدیر جهادی از چه شاخص هایی برخوردار بوده است که توانست بهره وری را در سازمان تحت اختیار خود بالا ببرد و این همه حماسه و پیروزی بیافریند؟ اولین شاخص الگوی مدیریت جهادی حاج قاسم سلیمانی تخصص است. تخصص یعنی دانش و مهارت حرفه ای. شهید سلیمانی متخصص حوزه نظامی و امنیتی بود. علاوه بر این که یک فرد دانشمند بود و در عین حال، یک فرد ماهر در حوزه دیپلماسی و سیاست ورزی به حساب می آمد. حال رئیس جمهور گام دوم نیز باید علاوه بر تخصص دانشی، چنین جامعیت مدیریتی و قدرت تصمیم گیری داشته باشد تا بتواند دقیق مسائل را ببیند و به نتیجه صحیح برسد.
دومین شاخص وی، تعهد است. در بیانیه گام دوم و دیگر اسناد بالادستی کشور، روی ایمان قلبی و عملی به آرمان های مقدس نظام، ولایت پذیری و ولایتمداری و تعهد به شرایع مقدس دینی تأکید شده است. همه اینها تحت عنوان تعهد به نحو احسن در حاج قاسم سلیمانی وجود داشت. ایشان هرگز از این آرمان ها کوتاه نیامدند و سرباز اسلام بودند. سومین شاخص، خستگی ناپذیری و پرتلاش بودن سپهبد شهید سلیمانی است. شاید نزدیک ترین تصور از مفهوم مدیریت جهادی همین پرتلاش بودن و خسته نشدن است و متاسفانه تنبلی و عدم اتقان در کارها یکی از مصائب مدیریتی برخی نهادهای کشور است. یعنی شاید مدیری دارای تخصص و تعهد باشد؛ ولی تلاش بسیار برای رسیدن به اهداف در وی یافت نمیشود. تأکید بر جوان شدن و شادابی بدنه مدیریتی کشور، دقیقاً انعکاس همین دغدغه رهبر معظم انقلاب اسلامی است. جوان انقلابی متعهد و متخصص و عاشق کار و تلاش برای حل مشکلات کشور است. چهارمین شاخص، تحول خواهی شهید سلیمانی بود. حاج قاسم، یک مدیر تحول خواه بود و در قواعد و ضوابط معمول محصور نمیشد و همین موضوع سبب خلاقیت ها و بروز ابتکارات مدیریتی وی شد. امروز ما مدیران اندکی داریم که تحول خواه باشند و گام دوم انقلاب که سرشار از تحول خواهی است، نیاز مبرمی به چنین مدیرانی دارد. آخرین شاخص شهید سلیمانی (از نظر نگارنده) اخلاص است. بحث اخلاص، معامله با خدا است. حاج قاسم هر کاری را برای رضایت خدا انجام می داد. از این وجه واقعاً حاج قاسم یک الگوی بسیار ارزشمند است. حاج قاسم غرق در خدا بود و کارهایش را خدایی انجام می داد. نمیخواست خود را نشان دهد و حدیث نفس بخواند بلکه صرفا فی سبیل الله همه امور را پیش میبرد. این اخلاص بود که ایشان را پیش مردم عزیز کرد.
بنابراین اگر مدیر جهادی را در شخصیت شهید سلیمانی تحلیل کنیم به ۵ شاخص تخصص، تعهد، تلاش زیاد، تحول خواهی و اخلاص برای مدیریت جهادی میرسیم. شاخص هایی که نه تنها کاندیدای درست انتخابات ۱۴۰۰ را متمایز میکند، بلکه رئیس جمهور تراز گام دوم را به صحنه مدیریت کلان کشور سوق میدهد. «مدیریت های جهادی الهام‌گرفته از ایمان اسلامی و اعتقاد به اصل «ما میتوانیم» که امام بزرگوار به همه‌ی ما آموخت، ایران را به عزّت و پیشرفت در همه‌ی عرصه‌ها رسانید».
۳- نگاه تمدنی
ویژگی بسیار مهم و در عین حال کمتر شناخته شده رئیس جمهور گام دوم انقلاب اسلامی، داشتن نگاه و نگرش تمدنی است. رئیس دولت جمهوری اسلامی باید بداند که در گام دوم انقلاب هدف نهایی رسیدن به تمدن نوین اسلامی و زمینه سازی برای ظهور حضرت ولی عصر(عج) است. هرچند از ابتدای پیروزی انقلاب، صحبت از اتصال انقلاب اسلامی به حکومت جهانی امام زمان مطرح بود اما به واسطه مشکلات ابتدایی استقرار نظام تازه تاسیس جمهوری اسلامی، شروع جنگ تحمیلی و سپس سازندگی کشور از آثار جنگ، این مهم کمی به حاشیه رفت. حال که دو مرحله انقلاب اسلامی و نظام اسلامی در زنجیره تمدنی را با موفقیت در گام اول پشت سر گذاشته ایم، در گام دوم نوبت به مرحله تمدن سازی و مقدمه سازی حکومت جهانی مهدی موعود(عج) رسیده است. پس رئیس جمهور گام دوم نبایستی صرفا نگرش گام اول را داشته باشد و باید نگاهش را از محدوده ایران فراتر ببرد و در اندیشه زمینه سازی ظهور آن امام همام باشد. «این گام دوم، انقلاب را به آرمان بزرگش که ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنافداه) هست نزدیک خواهد کرد».
فرجام
بیانیه گام دوم، سند و منشور نقش‌آفرینی انقلاب اسلامی در عرصه ملی و بین‌المللی است. گام دوم انقلاب در حقیقت میخواهد علاوه بر پیشرفت چشمگیر ایران، پیام جهانی و منطقه‌ای انقلاب اسلامی را صادر کند و به همین دلیل، نیازمند مدیرانی جوان، مومن، با انگیزه و جهادی است که نگاهی فراملی و تمدنی دارند. انتخابات ۱۴۰۰ اولین رئیس جمهور گام دوم را به پاستور میفرستد و وجود چنین ویژگی های شخصیتی برای اداره مدیریت اجرایی کشور برای او امری لازم و ضروری است. ما نیازمند مدیرانی هستیم که شاخص های شهید سلیمانی را دارند. سطح کلان کشور باید به دست مدیرانی باشد که دارای این شاخص ها هستند. این واقعاً یک اصل است که قوی شدن بدون مدیران قوی غیرقابل حصول است. در حقیقت، برای ساختن ایران اسلامی تمدن ساز، یاس و ناامیدی ممنوع است. «نمیشود» و «نمی‌توان» ممنوع است. «نگذاشتند» و «نمی‌گذارند» نیز ممنوع است. حال باید دید تا خرداد ۱۴۰۰ چه کسانی با این ویژگی ها برای اولین ریاست جمهوری گام دوم به رقابت میپردازند و آیا فردی با چنین شاخص های شخصیتی مطابق با بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی پدیدار خواهد شد که در چارچوب گام دوم حرکت کند، در مسیر حرکت سرعت و شتاب بگیرد تا بتواند از دیگران سبقت گرفته و وظیفه تاریخی خود در این برهه از زمان را که ساختن ایران اسلامی تمدن ساز است به منصه ظهور برساند.
منابع
مقام معظم رهبری (۱۳۹۷)، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، قابل بازیابی در: https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673
